Stampersgat, 4 april 2024

Eind maart (2024) kondigde het verantwoordelijke Ministerie (DFFE) in Zuid-Afrika aan te stoppen met de fokindustrie van leeuwen in haar land. Hiermee komt een einde aan een jarenlange strijd tegen deze verschrikkelijke industrie waarbij leeuwen van geboorte tot aan hun dood, geëxploiteerd worden. Vanuit Nederland heeft SPOTS zich vele jaren ingespannen tegen deze industrie.

Tijdens een persconferentie presenteerde de Minister een routeplan welke uiteindelijk moet leiden tot een definitief einde van deze industrie. Het plan is opgesteld door een ‘Ministerial Task Team’ (MTT) waarbij ook diverse Zuid-Afrikaanse dierenbeschermingsdeskundigen input gaven. Dit team heeft een stappenplan opgesteld welke uiteindelijk moet leiden tot een einde van deze industrie. Het uitvoeren van dit plan zal enkele jaren duren; het gaat om zo'n 8000 leeuwen in gevangenschap. Zo’n industrie stop je niet van vandaag op morgen.

Eerste optie – samenwerken met de leeuwenfokkers
In het plan wordt als eerste optie genoemd de ondersteuning van fokkers om ze zo te stimuleren deze sector vrijwillig te verlaten. Er worden mogelijkheden tot beleid aangedragen om zo binnen twee jaar te komen tot een einde van deze fokfarms. Parallel hieraan zou het Ministerie geen vergunningen meer moeten afgeven voor nieuwe fokcentra.

Stappen die genoemd worden zijn sterilisatie van leeuwen, het euthanaseren van leeuwen, het overdragen van leeuwen naar gekwalificeerde opvangcentra maar ook het afgeven van vergunningen voor deze fokkers om leeuwen gedurende twee jaar te mogen gebruiken in commerciële activiteiten zoals bijvoorbeeld trofeejacht.

Het zijn geen leuke opties die genoemd worden, to say the least. Het is enorm triest dat leeuwen op grote schaal geëuthanaseerd zullen gaan worden. Helaas is het niet mogelijk om voor duizenden leeuwen een opvangcentrum te vinden en ze terugplaatsen in het wild is ook onmogelijk. 

 

Ook de stap om fokkers te verleiden ‘mee te werken’ door ze een wortel voor te houden in de vorm van jachtvergunningen, is geen fijn scenario. Maar vanuit het Ministerie wel een logische stap.

Veel leeuwenfokkers zijn ‘not amused’ met de plannen van het Ministerie. Zij dreigen met gerechtelijke stappen. Dat zou het proces van beëindiging van deze industrie, enorm vertragen. Daarnaast komen steeds vaker gruwel verhalen naar buiten waarbij fokkers hun leeuwen opzettelijk verwaarlozen met alle misstanden die hierbij horen. Door deze mensen toch nog een ‘verdienmodel’ aan te bieden, hoopt het Task Team dit alles waarschijnlijk tegen te gaan.

Het rapport adviseerde ook om vergunningen voor in gevangenschap gefokte leeuwen te beperken tot twaalf maanden, met de mogelijkheid van een (beperkte) jaarlijkse verlenging, waardoor een zekere mate van controle over de faciliteiten mogelijk wordt. Het adviseerde om geen vergunning te verlenen voor nieuwe faciliteiten en om fokken niet toe te staan.

Als fokkers niet mee willen werken, wordt in het plan gesteld dat dan ‘hardere’ maatregelen genomen zullen worden. Zeer waarschijnlijk zullen de leeuwen dan worden overgedragen aan het Ministerie. Het plan stelt ook dat de leeuwen die nog enige tijd in gevangenschap zullen blijven, recht hebben op de juiste zorg. Het Ministerie zou hierop moeten toezien bijvoorbeeld middels regelmatige controles.
  
Strikte controle op leeuwenbotten
In het plan wordt ook uitgebreid stilgestaan bij de voorraden ‘leeuwenbotten’. Deze konden jarenlang worden geëxporteerd; leeuwenbotten en skeletten zijn geliefd in traditionele Chinese medicijnen (TCM) waar ze dienen als vervanging van de tijger. In 2019 kwam een stop op deze export maar fokkers hebben vaak nog enorme voorraden leeuwenbotten. Om te voorkomen dat deze op de markt komen, wordt in het plan geopperd dat deze vernietigd moeten worden.
 
Ook zorgen
Bij organisaties bestaat er naast vreugde over de stappen die nu echt gezet lijken te worden, ook zorgen. Zo dringt de organisatie Blood Lions aan op een concrete tijdslijn zodat het plan zo snel mogelijk in actie wordt omgezet.

In het plan melden de deskundigen ook hun zorg over andere in gevangenschap gehouden dieren. In Zuid-Afrika leven nog honderden andere katachtigen; cheeta’s, jaguars, luipaarden, caracals, servals en tijgers. Het plan stelt dat het zeer wel mogelijk is dat fokkers van leeuwen overgaan naar een (groter) verdienmodel met deze dieren. Zij stellen dan ook voor dat de uitfasering niet alleen leeuwen moet betreffen maar ook alle andere carnivoren die leven op fokfarms.

Foto: leeuwen in een fokcentrum. Copyright Blood Lions