Stampersgat, 21 april 2024

De EU blijft een belangrijke markt voor de illegale handel in bedreigde dieren en planten, zo blijkt uit een recente TRAFFIC publicatie. In dit onderzoek werden de inbeslagnames van dieren en planten waarin niet gehandeld mag worden of waarin alleen gehandeld mag worden onder strikte voorwaarden, in de EU onderzocht over het jaar 2022. Een aantal conclusies zijn;

De meeste inbeslagnames werden gedaan door Duitsland, Nederland, Frankrijk en Spanje;

• 91% van de inbeslaggenomen handel was bestemd voor de EU waarbij Nederland de tweede bestemmingsmarkt was. Dat impliceert een afzetmarkt voor deze illegale handel in de EU zelf;
• De redenen voor controle van de partijen was veelal het ontbreken van CITES papieren;
• Opvallend is ook dat de meeste inbeslagnames werden gedaan bij postcentra (36%) gevolgd door luchthavens (26%). Slechts in 3% werden inbeslagnames gedaan bij havens;
• Uit de rapportage blijkt dat het merendeel van de inbeslagnames (wederom) bestaat uit ‘medicinals’; zij representeren 29% van de totale inbeslagnames.

Medicinals
Hieronder vallen niet alleen ‘medicijnen’ maar ook voedingssupplementen en cosmetische producten. Zo worden bijvoorbeeld bepaalde dieren of planten gebruikt in crèmes omdat dit heilzaam zou zijn of jonger zou maken. Al jaren op rij blijken deze medicinals het merendeel te vormen van de inbeslagnames en dus illegale handel in de EU.

Het merendeel van deze ‘medicinals’ bestaat uit bedreigde planten (83%) zoals bepaalde cactus,- en orchideeën-soorten en Saussurea costus.

Bij de medicinals die verboden diersoorten omvatten ging het om slang, beer, zeepaardjes en steur. Dit zijn allemaal dieren die veelgebruikt worden in traditionele medicijnen. Om een en ander in perspectief te zetten; in totaal werden er 17 466 medicinale items van dierlijke herkomst inbeslaggenomen en een additionele 5 kilo en 6 liter.

Is aandeel ‘medicinals’ niet groter dan gedacht?

De vraag is of het percentage medicinals van 29% niet nog hoger is. Onder andere categorieën worden namelijk dieren benoemd die een link hebben naar traditionele medicijnen.

Zo werd bijvoorbeeld negen kilo hoorn van neushoorns in beslag genomen alsook lichaamsdelen van andere dieren die zeer gewild zijn in traditionele medicijnen zoals hagedissen, tockay gecko’s en zeepaardjes. Tot slot werd er nog het nodige bushmeat in beslag genomen zoals vlees van pangolin en krokodil. Deze dieren worden niet alleen gegeten omdat het daadwerkelijk voedsel is maar ook omdat dit heilzaam zou zijn. Zo wordt krokodil gezien als heilzaam bij problemen met het ademhalingssysteem en er wordt daarom vaak soep van gemaakt.

Kortom; wij denken dat het percentage van inbeslaggenomen illegale handel gedreven door traditionele medicijnen, wel eens tussen de 40 en 50% kan liggen.

Handel gedreven door traditionele medicijnen moet veel meer aandacht krijgen

Uit deze rapportage van TRAFFIC wordt wederom duidelijk dat een belangrijk aandeel van de illegale handel gedreven wordt door de vraag die er is vanuit traditionele medicijnen (TM). En dit vormt slechts het topje van de ijsberg want dit is alleen inbeslaggenomen handel.

Wij vinden daarom dat dit veel meer aandacht zou moeten krijgen in de politiek en hiertoe voeren wij dan ook al enkele jaren een lobby. Recent publiceerden wij samen met IUCN Nederland, Bears in Mind en Earth League International een onderzoek naar de illegale handel gedreven door traditionele Chinese medicijnen (TCM) in Nederland en de EU. De bevindingen waren schokkend.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is een groot voorstander van TM. Zij stelt dat een groot gedeelte van de wereldbevolking geen toegang heeft tot Westerse geneeskunde en dus afhankelijk is van wat de natuur hen geeft. Op zich kunnen wij dit standpunt begrijpen. Wij vinden het echter wel krom dat de WHO vervolgens niet zijn kanttekeningen plaatst bij het gebruik van wilde, bedreigde dieren (en planten) in een gedeelte van dit soort medicijnen. Door de vraag ernaar, is er een enorme illegale handel in bepaalde soorten die hen onder grote druk zetten. Dit is slecht voor de biodiversiteit van de wereld alsook geeft dit grote zoönotische risico’s. Zaken die, aldus de WHO, juist van belang zijn.

Wij vinden dan ook dat de Nederlandse en Europese politiek moet aandringen op een uitspraak van de WHO ten aanzien van het gebruik van bedreigde soorten. Wij vinden ook dat binnen biodiversiteitsoverleggen, veel meer aandacht zou moeten zijn voor TM en de rol die zij spelen bij illegale handel. We geven als Nederlandse belastingbetaler miljarden uit ter bestrijding van biodiversiteitsafname. Dan zou ook de rol van illegale handel en de rol van TM hierbij, prominent op de agenda moeten staan.

Bewustwordingscampagne van belang

Uit de rapportage van TRAFFIC blijkt ook dat toeristen (onbewust?) deel uitmaken van illegale handel. Zo werden er bij toeristen pillen aangetroffen die Dendrobium bevatten. Deze orchideeënsoort wordt geroemd in o.a. TCM vanwege zijn vermeende heilzame kwaliteiten voor nieren en longen.

In een commerciële partij werden er een flink aantal producten in beslag genomen voor cosmetisch gebruik zoals lippenstift waarbij maanorchidee gebruikt was. Deze planten worden geroemd om hun vermeende antioxiderende eigenschappen.

Het toont aan dat bewustwording bij consumenten van belang is want zij nemen dit soort producten af. En zijn zich zeer waarschijnlijk niet bewust dat ze hiermee bijdragen aan illegale handel en een onder druk zetten van bedreigde soorten.

Lees meer over het rapport via deze link.

Afbeelding: ‘medicinals’ zijn de grootste groep binnen alle inbeslagnames gedurende 2022. Dit is eigenlijk al jaren het geval en zou daarom dan ook veel meer aandacht moeten krijgen in onze ogen. Copyright: TRAFFIC